China, een lang verhaal voor 72 uur transit

Zondagavond ontmoeten we dan ook Dirk en Tina, een jong Duits stel, de overigen ontmoetten we al eerder. Via een reisforum vonden we elkaar teneinde de kosten te drukken om met verplichte gids door China te reizen. Samen eten we ‘s-avonds nog in het restaurant bij het hostel. We hebben zoals beloofd Belgisch bier en bonbons meegenomen om er een feestelijke start van te maken. Maar we zijn gauw uitgegeten, want het restaurant is door de voorraad heen en we krijgen onze magen met de laatste restjes niet vol.

Zoals afgesproken staat maandagochtend om 8 uur (bijna) iedereen klaar om samen naar de grens te rijden. Het wachten is op een persoon die nog uitgebreid zit te ontbijten. Tja, je bent met een groep of je bent niet met een groep. 3 kwartier later als afgesproken het startschot. We rijden ook als groep, 2 motoren en 2 auto’s. Dus stoppen voor een foto is meteen een stuk ingewikkelder. De laatste uurtjes in Kyrgizie notabene en het mooiste landschap tot nu toe. Veel hoge en dus besneeuwde toppen aan de zuidzijde van een overweldigende vallei. Totaal geen verkeer hier.

De laatste 5 kilometers van de weg zouden een heel slecht wegdek hebben, dus wanneer we enkele vrachtwagens voor ons langzaam zien rijden denken we dat slechte deel bereikt te hebben. De enkele trucks blijken er vele honderden te zijn. Allemaal wachtend voor de grens. Wij mogen ze gelukkig voorbij rijden. Later horen we van onze gids dat het ongeveer een week duurt voordat ze de grens over zijn. Gemiddeld kan de douane 50 trucks per dag afhandelen. Als we opperen dat het dan misschien voor de economie beter zou zijn om niet zulke lange lunchpauzes te houden (zie later) zegt ie dat het helemaal niet erg is wanneer het met de economie wat minder gaat in China, alles wordt veel te duur.

Kyrgizie uit gaat snel, maar dan begint het. Wat direct opvalt is het vele prikkeldraad. Aan weerszijden van de weg op grote rollen en daarachter nog veel meer, op elke muur en op plekken waarvan je je de noodzaak afvraagt. Op enig moment zit er achter het prikkeldraad een jonge douane die paspoorten controleert. We geven ze af tussen het prikkeldraad door. Ineens vliegt ie op en gaat stijf in het gelid staan. Een auto rijdt voorbij. Hij salueert en gaat dan weer verder met de paspoorten. Wat jammer dat we geen foto’s mogen maken hier.
Even later moeten we een lange hal in voor een X-ray. De eerste motor lijkt geen probleem, maar bij de tweede gaan er letterlijk veel bellen rinkelen, oponthoud daardoor. Een poos later gaat, alweer letterlijk, het licht op groen en zijn wij aan de beurt. Yes! Maar dan gebaart een douanier dat het gebeurd is. De deuren sluiten, tijd voor de lunch en een dutje. Dat we een groep zijn deert niemand. We zullen 3,5 uur moeten wachten. Onze gids, Hakim, meldt zich. Hij geeft op een hele vriendelijke manier aan dat we ook ruim een half uur later waren dan het afgesproken tijdstip. Dat betekent dat we pas midden in de nacht in Kashgar aan zullen komen. Maar ook dit hoort erbij. Even schakelen en in ieder geval genoeg tijd om alles om ons heen goed in ons op te nemen.

We hebben een leuke ontmoeting met een NL stel dat ontslag genomen heeft om vanaf Amsterdam te gaan fietsen. In maart vertrokken. Tijd plenty om ervaringen uit te wisselen. Ondertussen heeft zich nog een nieuw groepslid gemeld, waarvan we niet wisten. Omar uit Saoedi-Arabië. Ook een motorrijder. Met veel verhalen. Hij reist al jaren en verdient de kost door via instagram en YouTube verslag te doen van zijn reis. Hij wordt het zevende groepslid. Tijdens onze eerste Chinese lunch komt er een Chinees met een krant naar ons toe en via de vertaalapp vraagt hij of hij een foto van ons mag maken terwijl we dan een krant die hij bij zich heeft moeten tonen. Niet wetend wat er in die Chinese krant staat hebben we vriendelijk bedankt.

Exact 3,5 uur later, het is inmiddels half 5, moeten de chauffeurs van de 2 auto’s in onze groep met de gids mee. We twijfelen even over wie van ons mee zal gaan. Klaas zou vanwege zijn leeftijd niet in China mogen rijden. Dat was de info die we in NL kregen. Dus zou Annemarie moeten rijden, incl daarbij behorende medische tests. Daar waren we goed op voorbereid, de Engelstalige gezondheidsverklaringen zitten in de tas. Maar we gaan geen slapende honden wakker maken en zeggen tegen de gids dat we beiden chauffeur zijn. Dat past niet in de regels. Dus gaat Klaas alleen mee. Niemand valt over zijn leeftijd. Door de X-ray straat gaat snel en daarna weer lang wachten. Waarop begrijpt niemand. We vermaken ons ondertussen met andere toeristen, de fietsers blijken niet met de fiets naar de volgende douanepost te mogen en wachten op wat er komen gaat. Ook willen Chinese jongelui hun Engels in praktijk brengen. Maar hoewel ze student zijn is hun Engels bijna net zo slecht als ons Chinees.

Het enorme complex voelt superveilig, veel militairen, alles duidelijk afgezet, Klaas buiten bij de auto, Annemarie binnen in het douanegebouw. Naar buiten mag ze niet. Van meligheid probeert ze toch een stap buiten te zetten, maar dan snellen er meteen een paar vriendelijke douanes toe. Ook hangen op een kastje is niet de bedoeling. Gewoon rustig op de stoelen zittend wachten tot we nadere orders krijgen.

Er komt uiteindelijk iemand in de auto kijken en, in tegenstelling tot de Duitse auto, neemt hij bij ons de aardappelen, uien, gedroogde abrikozen, blikjes vis en nog wat klein spul mee, maar de kaas ziet hij gelukkig niet liggen. Op verzoek mag Klaas nog 2 abrikozen in zijn mond stoppen, waarna de douane dat zelf ook doet. Maar dat brengt hem niet tot andere gedachten. Misschien verheugt hij er zich nu des te meer op dat hij de zak mee kan nemen. Zulke lekkere abrikozen. Op het wachten na loopt alles eigenlijk best soepel.

Fietsers mogen dus niet tussen de grensposten rijden en omdat de werkzaamheden van de douane over twee posten zijn verdeeld die 70 km uit elkaar liggen wijst de douane een auto aan om een of meer fietsers mee te nemen. Dat overkomt ons ook, dus Andy, een Amerikaan die al 12 jaar aan het fietsen is, stalt fiets en bagage in onze auto en neemt zelf plaats in de andere auto van onze groep. De Nederlandse fietsers met hun fietsmaatjes zijn na lang wachten op een dure taxi gezet.
Inmiddels zijn we al 6 uur lang bij de eerste post en nog niets wijst erop dat we naar post 2 kunnen vertrekken.

Maar dan komt de gids mét paspoorten en mogen we de volgende 70 km achter hem aan rijden. Over een perfect aangelegde snelweg zoals we die sinds Polen niet meer gehad hebben rijden we door dezelfde prachtige natuur als voor de grens met China, maar wat een andere sfeer. Geen slordige dorpjes meer maar rijen dezelfde huisjes. Echte parkeerplaatsen. En veel, heel veel camera’s en politie. Het is al donker wanneer we de volgende douane post naderen. We rijden nog even met z’n allen als spookrijder aan de verkeerde kant van de snelweg . De chauffeur van onze gids die voorop rijdt zag het blijkbaar even niet meer zo scherp. Maar als een duveltje uit een doosje worden we ingehaald door een andere auto die de gids aangeeft dat ie moet draaien. Dus in colonne terug, de goeie rijbaan op.

In het pikdonker parkeren we bij de volgende douanepost. Morgen mogen we de auto op komen halen, de douane wil het werk met ons vanavond niet meer afronden. We mogen niet in de auto blijven slapen, en naar een hotel een km verder mogen we ook niet, dat is niet voor toeristen bedoeld. Nee, we moeten met een busje naar Kashkar, 100 km verder, om morgenvroeg weer terug te keren om de auto’s en motoren op te halen. Tijdens deze rit worden we nog verschillende keren bij politiecheckpoints uitgebreid gecontroleerd. De tocht duurt daardoor twee keer langer dan nodig. Met een camera wordt namelijk van iedereen een foto gemaakt en de paspoorten worden uitgebreid vergeleken met iets op de iPhone (zal hier trouwens geen iPhone zijn maar Huawei) van de douane. Die overigens heel vriendelijk is en zelfs grapjes maakt
Morgen zal dit hele feest weer herhaald worden bij het ophalen van de auto’s.

Na 2 uur rijden we door een soort feestverlichting Kashkar in. Alle gekleurde lichtjes geven de indruk dat het leven hier goed is. Bij een prachtig hotel midden in de stad stoppen we. Het is 1 uur in de nacht. Lokale tijd. Maar in het hele land in sinds enkele jaren de Beijing-tijd verplicht ongeacht in welke tijdzone je bent. Het is hier 2 uur vroeger dan in Beijing. Het is dus 3 uur zegt de gids. En morgen hoeven de chauffeurs ‘pas’ om half 10 klaar te staan om de auto op te halen. Maar dat is toch half 8 hier?? Nee half 10. Sinds enkele jaren is de Beijing tijd verplicht in heel China. Nou ja, we zullen er wel aan wennen. Met een lege maag, de restaurants zijn allemaal dicht, doodmoe het sjieke hotel in.

De auto ophalen kost bijna weer de hele dag, maar gelukkig daarna tijd om Kashkar in te lopen, de hoofdstad van de regio Xian Yang. In het busje op weg naar onze eigen auto vragen we onze gids hoeveel tekens de Chinese taal kent. Hij denkt wel 10.000.
Hij legt uit dat in het teken dat een vrouw voorstelt ook een huis te herkennen is, en bij de man is een veld/akker te herkennen. In het teken wat Europa aangeeft valt een continent met lucky people te herkennen, terwijl Amerika een beautiful continent aangeeft. Het teken voor veilig toont een vrouw onder een paraplu.

We hadden van tevoren veel gelezen over de ontwikkelingen in China en met name de toestand in Xian Yang waar de Uguren leven. Een islamitische bevolkingsgroep die nog van de Turken afstamt. We lazen hoe de laatste jaren hun situatie dramatisch verslechterd is, vergelijkbaar met wat er in Tibet ooit gebeurde. Het grote verschil is dat de Dalai Lama de aandacht op het lot van de Tibetanen weet te vestigen, overigens zonder veel resultaat, en dat dit bij de Uguren maar mondjesmaat gebeurt. Zelfs de vluchtelingen in Nederland durven nauwelijks hun mond open te doen over de slechte situatie omdat dit direct gevolgen heeft voor de achtergebleven familie in China. Toch komt er de laatste tijd ook in NL info in de media oa over de kampen waar Ugurkinderen een heropvoeding krijgen om omgeturnd te worden tot ‘echte’ Chinezen. Hun ouders zitten soms in andere kampen. Miljoenen Uguren overkomt dit. Wat hebben ze misdaan? Niks, maar ze zijn bv een aantal jaren geleden, toen het Chinese regime nog soepeler was jegens hen, in het buitenland geweest. Dat wordt nu als een soort terroristische daad gezien. De Ugurkinderen die het geluk hebben nog thuis te wonen moeten verplicht naar Chinese scholen waar ze in een Chinees uniform de Chinese taal en cultuur onderwezen krijgen. De eigen taal spreken mag niet meer. Op school worden ze uitgehoord om over hun ouders te ‘klikken’. We lazen in NL over deze angstcultuur. Je leest het en gaat door met je eigen leven. Zo gaat dat vaak.
Maar hier worden we, een heel klein beetje, geconfronteerd met de middelen die ingezet worden door de regering om de Uguren in de gaten te kunnen houden. Big brother is watching you.

Om ons hotel in te kunnen komen, en dat geldt voor alle hotels waar we zullen komen, moeten we door een scan en worden de papieren gecontroleerd. Overigens is men tegenover ons, toeristen, erg soepel . Ze doen dit, desgevraagd, namelijk voor onze eigen veiligheid. Een juwelier vertelt ons dat de regering overheidspersoneel opdracht heeft gegeven toeristen vriendelijker te behandelen, als reactie op de handelsoorlog met USA. Hij zegt Trump dankbaar te zijn want er komen nu meer buitenlandse toeristen die zijn stenen kopen.
De oude wijk in Kashkar, een overblijfsel uit het Ugurenverleden, is hermetisch afgegrendeld door hekken en een scanapparaat en Iedereen moet z’n identiteitsbewijs laten zien, behalve buitenlandse toeristen. Zelfs In het restaurant hangen camera’s. Er is geen publieke plaats waar je je niet bespied voelt. Behalve in onze eigen auto. Wat voor impact moet dat op de mensen hier hebben. Onze gids, een Ugur, laat er begrijpelijkerwijs niets over los. Het gaat goed met China, benadrukt hij.
Dat staat ook op de grote borden om de paar kilometer langs de weg. We lazen in NL al dat de regering stimuleert (verplicht, zal het wel zijn) dat steeds meer Chinezen naar dit gebied verhuizen, hier in Xian Yang is nog plaats. Zij krijgen een voorkeursbehandeling. Dat verhuizen klinkt niet eens onlogisch want met ca 1,5 miljard inwoners is de bevolkingsdichtheid gemiddeld maar 3x lager dan in NL, maar de meeste inwoners wonen in het oosten van China, dus op naar het westen.
Nog steeds geldt overigens dat ouders max 2 kinderen mogen krijgen.

We horen nu ook waarom we geen gezondheidschecks etc hebben gehad bij binnenkomst. De organisatie waarvoor onze gids werkt is een Chinese club met goede relaties bij de overheid. Er zijn ook Uguurse organisaties. Hun klanten krijgen wel die checks.

Het oude deel van Kashkar is trouwens erg mooi, alsof je in Istanbul rondloopt.
Maar wat een vreemd idee. Wij dineren in een luxe restaurant (waar binnen lekker gepaft wordt) en enkele kilometers van ons vandaan zijn kampen waar mensen vanwege hun cultuur worden vastgehouden, niet zelden gemarteld worden of verdwijnen. Het gaat om miljoenen mensen. Wat zou onze gids die met ons mee eet hier allemaal van denken?
Wij reizen door de hele wereld, de Uguren hier krijgen zelfs geen paspoort. Zo kunnen ze het land niet uit.

De vierde dag in China gaat grotendeels op aan het land weer uitkomen. We zijn 4 dagen in China, 2 om erin te komen, 1,5 om eruit te kunnen.
100 km voor de grens nemen we afscheid van de gids, wij moeten het laatste stuk door een soort niemandsland in konvooi verder. We hoorden van andere toeristen dat er normaal militairen meegaan, bij ons niet. Stoppen onderweg mag niet. Wanneer we dat toch doen worden we meteen terechtgewezen. Elke zijweg is afgesloten en ook hier heel veel politie. Door de prachtige natuur, we zitten al op de Karakoram Higheay, staan verspreid nog wat yurts tussen de keurige huisjes. Bij de grens weten ze dat we eraan komen. Er wordt ons gevraagd naar de recorder die we meegekregen zouden hebben. Nee, wij niet. Waarschijnlijk weer omdat we via een Chinees bureau werden begeleid.
En dan de aller-, allerlaatste paspoortcheck op de allerhoogste grenspost van de wereld (4650 m) En zijn we China uit.