Pakistan

Zo’n grote overgang na een grens nog niet eerder meegemaakt.
Van het geordende China waar niets aan het toeval wordt overgelaten naar het chaotisch ogende Pakistan. Het begint meteen over de grens. Geen Chinees meer te bekennen. Daarvoor in de plaats groepjes lange en wat donkere mannen voor wie de grens een toeristische attractie is. Als bijen op een honingpot komen ze op ons af om samen met ons op de foto te gaan. Vrouwen zien we nauwelijks.
Bij de customs een km of 50 verder worden we uitgenodigd op het kantoor van de chef en worden er wat beleefdheden uitgewisseld incl drankje. Het formele van China staat in schril contrast met het informele hier. Ook hier geen vrouw te bekennen. Annemarie achter het stuur levert veel starende blikken op. Klaas wordt regelmatig de hand geschud. Ook valt op hoeveel mensen hier goed Engels spreken. We kunnen ons weer verstaanbaar maken.
Na het bezoekje aan de customs, onze voorraad wijn en bier wordt gelukkig ongemoeid gelaten, hoewel hier verboden, op zoek naar een leuke plek om weer lekker in onze auto slapen na de verplichte hotels in China. Voordat de zon opkomt maakt de imam ons al wakker. Zijn lange gebed schalt over de dalen. De natuur is overweldigend, de hoge verwachtingen over de Karakoram Highway komen meer dan uit.

Ons oorspronkelijk plan om de kortste route naar India te rijden omdat Pakistan niet bekend staat als het meest veilige land, laten we snel los. Het ‘voelt’ goed hier. Sinds 9/11 is het toerisme hier volledig ingestort maar langzaam komt het weer op gang. En dat veel mensen daar blij mee zijn is duidelijk. De politie op de eerste plaats. Ze zwaaien overal en bij de verschillende checks zijn ze uiterst vriendelijk. Itt China krijgen we bij hen wel het gevoel dat ze er voor onze veiligheid zijn. Dat geldt ook voor de open jeeps met zwaar bewapende militairen.
De weinige westerse toeristen die er zijn worden in de gaten gehouden, bij iedere overnachting worden we geregistreerd. De politie weet waar we zijn.
Zoals gebruikelijk overnachten we ook hier op parkeerplaatsen bij hostels, de eigenaren zijn uiterst vriendelijk. We worden welkom geheten, krijgen fruit en bij een erg mooi hotel zijn we de gast van de nog jonge eigenaar Farhad. Hij is 35 jaar, zijn moeder overleed 12 jaar geleden en omdat er nog broertjes en zusjes waren die verzorgd moesten worden werd er een huwelijk gearrangeerd met hem en een toen 17 jarige nicht. Uit respect voor de ouders wordt dit geaccepteerd. Het meisje kreeg meteen de zorg over het gezin en ondertussen hebben ze zelf 4 kinderen. Deze praktijken zijn nog heel gebruikelijk in Pakistan, in alle lagen van de bevolking. We zijn natuurlijk erg benieuwd of ze gelukkig zijn samen, maar realiseren ons dat dat een westerse en ook brutale vraag is, dus slikken we hem maar in. Als dank voor het gratis slapen geven we de eigenaar een setje kleine klompen als souvenir uit Holland.

We nemen een afslag van de Karakorum Highway een vallei in, met als doel een stadje met uitzicht op de K2. De tweede hoogste berg van de wereld. Niet zo gek ver van Kashmir af. Maar volgens alle info veilig. Het is maar 220 km. Na een dag over hobbelige zandwegen, over steile hellingen en door prachtige dorpjes wordt het al snel donker. En zijn we pas op de helft. Bij een politiepost in een heel klein dorpje wordt ons gevraagd waar we de nacht doorbrengen. Is hier een hotel? Ja, maar zelfs Klaas wordt het te gortig wanneer hij naar binnen gaat. Alleen maar starende mannen en vooral erg vies. De politie komt ook kijken en ook hen lijkt het beter om daar weg te gaan. Ze nodigen ons uit bij het politiebureau te overnachten. Zo gezegd zo gedaan. Met een veilig gevoel op grote hoogte, 3400 meter, de nacht in. Wat is de kachel fijn. Als ontbijt brengen ze ons chapati’s, de smakelijke platte broden die op een steen in het vuur gebakken worden. Ook zij zwaaien ons uit met een setje klompjes in de hand. We laten als een soort klein duimpje een spoor van klompjes achter.

In de weinige dorpjes op deze hoogvlakte wordt druk op het land gewerkt. Het is oogsttijd. De vrouwen zijn druk bezig op het veld. Gesluierd. Vrouwen waarvan het haar zichtbaar is zijn sporadisch sinds we de grens over zijn. En dan zijn we hier nog in het meer verlichte deel van Pakistan. Richting het zuiden wordt men strikter in de leer. En Annemarie gaat steeds meer wijde kleren aantrekken. Een lange broek en korte mouwen was al gebruikelijk vanaf Kazachstan. Vanaf de grens hier lange mouwen, een lang wijd shirt en een sjaal. Ook spreken we af dat Klaas vooral het woord doet. Zelfs Annemarie’s autorijden voelt bijna als een provocatie. En daar zijn we hier niet op uit.

Na weer een schitterende rit, met een zo mogelijk nog slechtere weg, arriveren we in het stadje Skardu. De scholen gaan net uit, en hordes jongens én meisjes, keurig in uniform, zwermen over de straten. En ondertussen is het zo bewolkt dat de K2 niet te zien is. We eten met een Duits stel, beiden met hun eigen motor. Zij heeft nb net voor deze reis haar motorrijbewijs gehaald (maar waarschijnlijk al meer km’s gereden dan menige ‘zondagrijder’) Toch stoer hoor om zo snel zo’n reis te durven maken.

De volgende dag eerst maar eens een garage zien te vinden. Sinds een paar dagen kunnen we niet meer in de eerste versnelling rijden en dat is knap onhandig bij steile haarspeldbochten naar boven. En die zijn er nogal wat in dit hooggebergte . Met de eigenaar van ons hotel rijden we naar wat werkplaatsjes en met één wordt een afspraak voor de volgende dag gemaakt. Materiaal is er nauwelijks, know how des te meer. Hopen we tenminste. De versnellingsbak wordt tweemaal helemaal uit elkaar gehaald. 10 uur zijn ze non-stop met 3 man bezig.

Klaas heeft ondertussen veel aanspraak. Nette heren met witte overhemden vertellen hem dat dit echt een hele goeie garage is. Een man die ook zijn auto komt brengen heeft er geen enkel probleem mee dat onze auto alle tijd van de monteur in beslag neemt. Hij wacht rustig, rijdt met zijn auto Klaas naar een winkel om voor onze auto olie te halen, drinkt thee met ons en vertelt over zn business en zijn familie. Zoals vaker gebeurt vraagt ook hij ons of we een separated of united family zijn. Leven we samen met onze familie of wonen we als gezin apart? Hij woont in een groot huis met zn ouders en z'n 4 broers met vrouw en kinderen. Zijn zussen gaan, wanneer ze trouwen, bij de ouders van hun echtgenoot wonen. De familie is erg belangrijk en de ouders hebben een grote stem in de keuze van de partner van de kinderen. Wanneer een zoon zijn vrouw niet goed behandelt bemoeien de ouders zich ermee. Wij worden van harte bij hem thuis, in een andere stad, uitgenodigd. Na enkele uren wachten en vertellen vertrekt ‘ie goedgehumeurd zonder dat er iets met zijn auto gebeurd is. Wanneer hij tegen de avond terugkomt en er nog steeds geen tijd voor zijn auto is, alleen maar vriendelijkheid. Wat relaxt. Geen ongeduld, geen stress. Dat geldt ook voor Tahir de eigenaar van het hotel. De hele dag blijft hij bij ons. Een en al vriendelijkheid. Terwijl het in zijn hotel juist topdrukte is. De prime minister komt morgen naar het stadje en de politici van zijn partij logeren voor een deel in zijn hotel . Het viel ons al op, bewaking op de parkeerplaats en veel gewichtige mannen in dure auto’s.

De monteur werkt ondertussen keihard door. Het is al vroeg donker, al weer geen stroom hier, en met behulp van onze lampen wordt de versnellingsbak voor de tweede keer in de auto gezet. Helaas. Het heeft beide keren niet geholpen. De monteurs en onze hotelbaas voelen zich er beroerd onder. Wij wisten dat dit het risico was en zijn niet echt teleurgesteld. Iedereen heeft zn best gedaan. We zullen naar Islamabad moeten voor de noodzakelijke onderdelen. De 10 uur werken met 3 mensen kost minder dan bij ons het uurloon van één persoon.

De omgeving van Skardu staat bekend om haar blauwe meren, zandwoestijnen en besneeuwde bergtoppen. Skardu is ook de uitvalsbasis voor de klimmers van de K2. 25% (!!) overleeft de beklimming niet. We nemen de weg richting grens Kashmir en genieten van al het moois. Helaas moeten we omdraaien, de grens zit dicht vanwege de oplaaiende spanningen tussen India en Pakistan over Kashmir. Een politieagent laat ons filmpjes zien hoe de mensen daar lijden.

Al vroeg, uitgezwaaid door Tahir, nemen we de kortere weg terug naar de Karakoram Highway. We waren al gewaarschuwd dat de 180 km lange weg 2 tot 3 dagen kan duren omdat ze hem aan het verbreden zijn. Daardoor zouden we regelmatig enkele uren moeten wachten. Maar gelukkig is het vrijdag, de vrije dag van de moslims. En wordt er nauwelijks gewerkt. De natuur is weer overweldigend en de weg behoort zonder twijfel tot de meest gevaarlijke wegen. Altijd smal en soms steil en beneden is de kolkende Indus rivier. Klaas moet regelmatig achteruit rijden om een vrachtwagen te laten passeren. Het is centimeterwerk. Maar wat is het mooi. Net voor donker bereiken we hotel United in Jaglot. Van daaruit vertrokken we een week geleden naar Skardu. Alsof we thuis komen, zo hartelijk is de ontvangst bij Farhad weer. En weer mogen we niets betalen. Uit respect voor de ouderen zijn we zijn gast, aldus Farhad. Weer praten we uitgebreid over zijn leven en het leven in Pakistan . Hij is tevreden. Desgevraagd geeft ie aan dat de man de baas is. Hij zorgt voor het geld, zijn vrouw voor het huishouden en de kinderen. En zo hoort het ook. Kort tippen we het thema veiligheid aan. Morgen ligt Chillas op onze route. Een stadje dat bekend staat om talibansympathien. Tot november vorig jaar kregen toeristen op dit traject escorte van de politie. 4 Jaar geleden is er een aantal shiieten uit een bus gehaald en neergeschoten. Op het kaartje van buitenlandse zaken van NL is dit hele gebied ook rood gekleurd. Maar onze gastheer en de inmiddels gearriveerde politie, hij moet ons registreren, lachen er hartelijk om. Nee hoor, Pakistan is erg veilig. Geen probleem. Dat we vlakbij Kashmir zitten is ook geen probleem. Van de problemen daar merken ze hier niets. Pakistanen zijn een vredelievend volk. Echt waar.
En inderdaad, bij Chillas wordt ons geen strobreed in de weg gelegd, behalve dat we niet door mogen rijden de Babusarpas op. Onze auto zou te zwaar zijn. Wanneer we (nou ja, Klaas, vrouwen moeten zich hier niet mee bemoeien), hier vragen bij stellen verwijst men ons naar de politie in Chillas Het bureau blijkt na lang zoeken gesloten. Een oude man voor de deur zegt dat ze een vrije dag hebben. Dan maar terug, met nu Klaas achter het stuur, want misschien was dat de reden dat we niet door mochten rijden. De politieman die ons eerder weigerde krijgt van Klaas te horen dat de politieofficier het goed vindt dat we doorrijden. O ja, wie hebben we dan gesproken? Tja, een oudere man, heeft ie niet gebeld? Vreemd. Hij vond het echt goed. Echt waar? Echt waar! Ok, en hebben jullie een medicijn voor een wond op mijn arm? Met paracetamol en jodium in zijn hand geeft ie aan dat we door mogen rijden. De pas op.

Het wordt afgezaagd, maar de rit is weer prachtig. Dit gebied is erg in trek bij stedelingen uit oa Islamabad. Voor het eerst zien we vrouwen die hun hoofd niet bedekken, en wanneer we ‘s-avonds het bergstadje Naran bereiken weten we niet wat we zien. Veel hotels en restaurants, 2 soorten vrouwen op straat, modern én helemaal bedekt. Een toeristenstadje met slums aan de buitenkant en bedelaars. Een hele andere sfeer dan het landelijke en dunbevolkte deel van Pakistan dat we tot nu toe zagen. Wanneer we de volgende ochtend weg willen rijden nodigt een stel uit Peshawar ons uit voor het ontbijt. Ook zij vertellen over hun leven in een united family en benadrukken hoe veilig Pakistan is.

Onderweg naar het zuiden verandert de sfeer. Dichtbevolkter, heter, veel afval langs de weg, vrouwen met burka. De stadjes rijgen zich aaneen en het verkeer is chaotisch. We belanden in een demonstratie. Mannen met gebalde vuisten en foto’s van een imam.

Tja, Pakistan. We zijn onder de indruk van de overweldigende natuur en gastvrijheid. Maar is dat alles?
Ondertussen is dit namelijk ook het land waar dit jaar weer enkele aanslagen zijn gepleegd door aan Taliban verwante groeperingen en waar een christelijke vrouw, Bibi, 8 jaar in een dodencel heeft gezeten omdat ze Allah beledigd zou hebben. Uiteindelijk is ze dit jaar vrijgesproken en zijn er, onder leiding van imam Rizvi, hij stond op de foto’s van de demonstratie die we zagen, massademonstraties georganiseerd met als inzet de dood voor Bibi én de rechters die haar vrijspraken. Haar advocaat is naar Nederland gevlucht en Bibi met haar 4 kinderen en echtgenoot naar Canada.

In Islamabad spreken we Sana, hij stelt zijn tuin beschikbaar aan overlanders. Een bereisde en vlotte man. Ook hij heeft het over het veilige Pakistan. Wanneer we imam Rizvi noemen voelt ‘ie zich duidelijk ongemakkelijk. En zegt dat zaken als godslastering niet bespreekbaar zijn, zelfs niet met vrienden. Einde onderwerp. Dit is ook Pakistan. Als toerist merk je weinig van die problemen.