van Uzbekistan naar Tadzjikistan

Na op onze eerste rustdag deze reis genoten te hebben van de erg goed gerestaureerde en geconserveerde overblijfselen van de ommuurde caravanserai in Khiva vertrekken we (voor het eerst goed uitgerust) naar onze volgende Zijderoutestad in Uzbekistan. Na een paar honderd kilometer over goede wegen door eentonig landschap rijden we Bukhara binnen. En ook hier kunnen we in hartje stad voor een fooi bij een luxe hotel overnachten met uitzicht op moskeeen en veel levendigheid om ons heen. Bukhara is de heiligste stad van centraal Azië. We bezoeken duizend jaar oude gebouwen en bedenken hoe het leven hier tijdens de Zijderouteperiode geweest moet zijn. Caravanen met kamelen, bepakt met zijde, op weg naar het westen. Wat namen ze mee terug? Hoe lang deden ze er over? Wisselden ze van ‘chauffeur’? We moeten er meer over gaan lezen.
Nu is het in ieder geval een levendige stad met schitterend gerestaureerde moskeeen, souks en drukke promenades waar ‘s-avonds op de terrassen muziek gemaakt wordt. Op een van die terrassen ontmoeten we een Duits stel, ze komen net terug van de Pamir en hun enthousiasme werkt aanstekelijk. Het begint te kriebelen om weer verder oostwaarts te gaan. Het advies uit de LonelyPlanet om hier langer te blijven om alle bezienswaardigheden te zien slaan we maar in de wind.

Onderweg zien we de eerste zwaarbepakte fietsers. In een hostel in Samarkhand ontmoeten we er enkelen, oa een jong Belgisch stel, op weg naar Indonesië. Ontslag genomen met als doel enkele jaren te gaan fietsen. Maar ook een Frans meisje die in haar eentje naar het oosten fietst. Al maanden op pad.
Samarkhand is de derde Zijderoutestad die we in Uzbekistan bezoeken. De stad had een culturele en economische sleutelpositie in centraal Azië omdat het op de kruising lag van wegen die naar China, Perzië en India leidden. Schitterende gebouwen zijn er in die tijd gebouwd en wonder boven wonder, ondanks aardbevingen, redelijk gespaard gebleven. Brede boulevards en mooie parken verbinden de bezienswaardigheden.
We kijken onze ogen uit naar zoveel pracht en praal. Het is allemaal erg indrukwekkend, zoveel groter, mooier en meer dan we hadden verondersteld.

Maar we hebben er ook weer erg veel zin in om verder te reizen, Tadzjikistan in. Dat gaat niet zonder slag of stoot vanwege alweer betaalproblemen met tanken waardoor, met Annemarie als onderpand, Klaas ver weg in de stad geld moet zien te pinnen. Het probleem in dit soort landen is dat diesel en werkende pinautomaten en nog veel meer zaken niet zo maar voor handen zijn. Het hoort er allemaal bij. Door dit soort zaken leer je mee te bewegen met de typische verschijnselen van de landen die we doorkruisen.

In tegenstelling tot de vorige keren zijn we bij deze grensovergang ongeveer de enige en Uzbekistan uit en Tadzjikistan in verloopt erg soepel. De douane heet ons hartelijk welkom . En meteen over de grens worden we door jong en oud toegezwaaid. Zelfs de politie doet z’n best ons welkom te laten voelen. Dat lukt uitstekend met zoveel enthousiasme. Wat bijzonder dat een grenslijn zoveel verschil in hartelijkheid markeert.

Vanaf ons vertrek uit Nederland bijna 3 weken geleden reden we vooral door vlak land, met uitzondering van wat heuvels in Polen en de Oekraïne. Daarna uitgestrekte steppen. Landschap en sfeer verandert hier op slag. Kale hoge bergen, pittoreske plaatsjes, de mannen in lange jassen, de vrouwen in kleurrijke jurken met een lange broek eronder. Tadzjikistan oogt armer dan Uzbekistan. En dat is het ook. We lezen dat het bij de armste landen van de wereld hoort en dat 45% onder de armoedegrens (60 dollar per maand) leeft. De goedlachse en vriendelijke sfeer heeft er ogenschijnlijk niet onder te lijden. De jongetjes gaan in colbert met stropdas naar school, de meisjes in jurkjes met witte lange kousen en hele grote witte strikken in het haar. En ook de hoofdstad Dusjanbe zet ons op het verkeerde been door de grote luxe die ze uitstraalt en haa op Russische leest geschoeide brede boulevards etc. Groepen vrouwen planten afrikaantjes in de talrijke plantsoenen of vegen alles schoon. Veel speeltuinen . Om een autoverzekering af te sluiten moeten we wat zijwegen in. Het contrast is enorm. Achter luxe gebouwen gaan lemen huisjes schuil gelegen aan hobbelige en modderige zandweggetjes.

Midden in de stad kunnen we onze auto op een binnenplaats bij een hostel kwijt. Buiten staan 3 trucks van overlanders, hun auto’s zijn veel te groot om onder de poort door te kunnen. Een Amerikaanse expat die voorbij rijdt vraagt wat er op handen is. Het ziet er intimiderend uit, die grote trucks. Het lijkt wel een legerinvasie. Een van de overlanders is een 68 jarige Nederlander, Bert. Huis en haard verkocht en al enkele jaren aan het reizen met zijn heel zware truck. Daarmee vergeleken is ons autootje een mini. Maar wel een met heel veel voordelen, wendbaar, minder verbruik, meer contact met de buitenwereld en sneller. De trucks zijn wel minder inbraakgevoelig. Én ze hebben een douche en een wc. Ook wel handig natuurlijk. Bert neemt tegen een kleine vergoeding gasten mee

We trekken een dag uit voor de nodige voorbereidingen voor de Pamirroute. Daar is wat minder te koop dus we slaan voedsel, verzekering, geld, simcard, diesel, etc in. En dan de echte bergen in. Al snel houdt de verharde weg op en kunnen we niet sneller dan 15 a 20 km per uur. Ons doel, het volgende stadje 240 km verder, lijkt al snel niet haalbaar. Al helemaal niet wanneer er een vrachtwagen vastzit waar we onmogelijk omheen kunnen. De chauffeur wijst een alternatief aan. Een heel eind achteruit over het smalle bochtige weggetje waarbij je beter niet opzij kunt kijken. Klaas is gelukkig kampioen achteruit rijden. Dan zien we idd een spoor stijl omhoog, een shortcut. De voordelen van een kleine auto bewijzen zich in de vele super korte haarspeldbochten. In de ‘lage 4’ kruipen we omhoog. Terug op de ‘grote’ weg wordt het snel donker. Een van de weinige vlakke stukjes en in de buurt van schaapherders te paard met een kudde van duizenden schapen lijkt een goede plek. Tot dat we buiten komen en de kou voelen. Niet vreemd op 2800 mtr hoogte. Dan toch nog maar even doorrijden tot we gaan dalen. Maar het gaat alleen maar hoger. Jammer dat het donker is want de natuur moet hier overweldigend mooi zijn. En fijn dat er niemand op de weg is, dat rijdt makkelijker op het rotsachtige smalle weggetje vol gaten. En dan ineens staat er in het pikdonker een lifter. Dennis, een nog jonge Rus uit St.Petersburg wacht al uren op een lift. In de kou zet hij zijn tentje ook niet op en bovendien hebben herders hem gezegd dat ie gek was vanwege de wolven hier. Met z’n drieën dus verder met een gemiddelde van 15 km per uur en pratend over de Russische politiek en zijn opleiding tot journalist . Hij wil tegenwicht bieden aan het huidige regime. We dalen pas na uren, vlak voor het stadje. Daar is een politiepost die na het checken van onze paspoorten vraagt hoe het kan dat een Russische jongen Nederlandse ouders heeft. Iedereen moet er hartelijk om lachen. Wij zijn ‘trots’ dat ze nog dachten dat we zijn ouders waren i.p.v. zijn grootouders. Het is al laat wanneer we het stadje binnenrijden. Op de openbare weg tegenover een hostel overnachten we. Dennis krijgt onderdak in het hostel, al weer gratis, want een Rus die alleen op een kamer slaapt biedt hem een bed aan.

De volgende morgen snel weg uit de drukke straat en daarna ontbijt aan de Pamir rivier. Die vormt de grens tussen Tadzjikistan en Afghanistan . Op een steenworp afstand, aan de overkant van de rivier, staat een groep mannen en zwaar gesluierde vrouwen te luisteren naar iemand die een lange monoloog afsteekt. Onwerkelijk. Annemarie staat met korte mouwen en lange broek aan de ene kant, in alle vrijheid, en op 50 meter afstand leiden de vrouwen en mannen een (voor ons) niet te bevatten leven.
We volgen de rivier, links bergen tot 7000 meter hoog, rechts de rivier en aan de overkant, de Afghaanse kant, ook weer een steile wand met daaronder een smalle weg. Aan onze kant bepakte fietsers, Landcruisers met toeristen, vrachtwagens. En hoogspanningsleidingen . Aan de Afghaanse kant alleen zo nu en dan een armoedig dorpje, maar geen auto’s en geen stroomdraden. Bij een stop zien we aan de overkant een gesluierde vrouw met ezeltje en 2 kinderen lopen. Enige tijd later en kilometers verder zien we haar weer. In de wijde omtrek is niets te zien, alleen kale hoge bergen en een eindeloos zandpad langs de Pamir. Waar zouden ze heengaan?

De weg is slecht en vaak maar een paar meter breed. Het is manoeuvreren om de grote vrachtwagens die vanuit China ons tegemoetkomen te kunnen passeren. Met onze lage gemiddelde snelheid hebben we alle tijd om van de onbeschrijflijk mooie natuur te genieten. Dat geldt tenminste voor de bijrijder. Zo nu en dan een dorpje met uitbundig zwaaiende mensen. En wat een mooie vrouwen heeft dit land. Ook zij zwaaien vrolijk mee. Zelfs militairen en politieagenten.
Juist achter een grote Chinese vrachtwagen zien we 2 Duitse kleine trucks met een kentekenplaat uit Kleef. We stoppen en met 2 aardige stellen wisselen we wetenswaardigheden uit. Bijv over waar een hotspring wel is en waar de Taliban niet is. We horen dat Ashim (die in ons volgende verhaal in beeld komt) in Khorog is.
In Khorog stellen we bij een hostel, homestay heet ‘t hier, weer de gebruikelijke vragen. Douche, wc en graag ook WiFi, 5 dollar okay? Er is net een bruiloft aan de gang. We moeten mee eten. Schalen fruit, zoetigheid , salades en plov, het traditionele eten hier, krijgen we voorgezet. De zus van de eigenaar trouwt. Haar eerste man is overleden. En wanneer je hier voor de tweede keer trouwt is de bruiloft niet overdag maar s’avonds. Met tromgeroffel en veel spullen worden ze het huis uitgeleid. Twee Turkse fietsers, een Franse motorrijder en wij vallen met de neus in de boter. Weer ervaren we dat gastvrijheid, hartelijkheid en gulheid helemaal niets van doen hebben met levensstandaard.