Via Kazakhstan naar Uzbekistan

Na ons ontbijtje op een bankje aan de Wolga in Astrakhan gaat het richting Kazachstan. Veel personenwagens met heel hoog opgestapelde goederen op het dak passeren ons. Aan de grens zullen we ze weer zien, wachtend in een lange rij.
Onderweg verbaast het ons dat de Wolga nagenoeg op NAP ligt terwijl die nog ruim 100 km te gaan heeft eer hij via een enorme delta de Kaspische zee bereikt en er dus nauwelijks verval zou kunnen zijn.

Na het passeren van de russisch-kazagstaanse grens, de overgang loopt erg soepel omdat we als toerist de lange rij volgepakte auto’s mogen passeren, rijden we honderden km’s tussen de 20 en 30 mtr beneden NAP. De Kaspische zee is dichtbij, maar we zien em niet een keer. Die zee blijkt op ca 27 mtr beneden NAP te liggen.
Opvallend is, dat meteen nadat we de grens over zijn, de mensen andere, meer mongoloide, trekken krijgen.
De weg is verschrikkelijk, een grote gatenkaas, honderden kilometers lang. De gemiddelde snelheid ligt onder de 30 en het is een slalomspel om de gaten te ontwijken. Hoewel iedereen slalomt verschillen de snelheden enorm. Aan welke zijde je wordt ingehaald weet je niet en op alle fronten komen de auto’s op ons af. Het is het recht van de sterkste, regels zijn er niet. Het vraagt even wat aanpassing maar het went snel. De kentekenplaten tonen een ratjetoe van verschillende landen. Armenië, Rusland, Wit-Rusland, maar ook Georgië, Turkije, Uzbekistan en Tajikistan zijn vertegenwoordigd. 1x zelfs Saoedie Arabië. West Europese nummerborden hebben we sinds Oekraïne niet meer gezien.
Als we denken nog 100 km te moeten rijden terwijl het al bijna donker is, is ons engeltje weer nabij; een dorpje met een hotelletje. Het eerste na uren rijden. Er is een bruiloft gaande en de enige mensen die we aantreffen zijn bruiloftsgasten. Gelukkig komt een Engelssprekende vrouw op ons af die ons de bazin wijst en voor de helft van de reguliere kamerprijs mogen we een badkamer gebruiken. Dat kost ons dan €5. Nog steeds geldt voor ons dat we veeel liever in onze auto slapen dan in welke hotelkamer dan ook.

Het regent wanneer we ‘s morgens wakker worden en dat scheelt in ieder geval veel stof onderweg. Er zijn minder gaten en er is meer asfalt en dat is altijd fijn, maar hier zeker omdat het landschap buitengewoon saai is.
Vlak, kaal, ongecultiveerd, veel elektriciteitspalen, af en toe een kameel of koe, en vaak 100 km onafgebroken leegte. Het land leeft van olie en gas en heeft daarmee een aanzienlijke welvaart gekregen. Hoewel het gemiddeld jaarinkomen maar ca € 8000 bedraagt is het het meest ontwikkelde land van centraal Azië. Gezien het grote aantal dure auto’s dat we zien moet er met dat gem jaarinkomen ook een soort van tweedeling zijn. Later horen we dat er 30% rijken zijn, 40% middenklasse en 30% armen. Ca 60% van de beroepsbevolking werkt in of tbv de olie- en gaswinning.

Het wordt weer een lange rijdag, wat in deze landen niet perse hetzelfde is als veel kilometers maken. Maar net als het donker wordt bereiken we ons doel van vandaag, het laatste grensplaatsje voor de grens met Uzbekistan. Een slaapplaats bij een hotel is snel gevonden. ‘s Avonds spreken we de engineer die verantwoordelijk is voor de aanleg van pijpleidingen van west naar zuid Kazachstan. Veel details over diameters, gasdruk, etc, gaan over tafel.
De volgende dag staan we al vroeg in de startblokken om de grens over te gaan. Eerst nog zoveel diesel tanken als maar kan (ca 200 ltr) omdat in Uzbekistan altijd problemen zijn voor buitenlanders die dieselolie willen kopen. Dankzij onze iOverlander app vinden we een station. Helaas komt er geen diesel. Waarom weten we niet want niemand spreekt Engels. Duidelijk wordt dat we even geduld moeten hebben. Veel keus hebben we ook niet vanwege gebrek aan alternatieven. En jawel, na een tijdje wachten wordt ons geduld beloond. We tanken alles vol, incl jerrycan op het dak. Dan doet de creditcard het niet. Cash euro’s of dollars worden niet geaccepteerd . Het wordt een lang verhaal dat bijna 2 uur duurt. Klaas probeert in het stadje cash Kazachstaans geld te wisselen terwijl Annemarie als borg op het benzinestation achterblijft. Uiteindelijk lukt het Klaas om te wisselen. Onderweg naar de grens nog even precies tellen hoeveel geld we hebben en overzicht over de medicijnen krijgen. Bekend is dat de uzbeekse douane daar erg moeilijk over kan doen.

Weer passeren we lange rijen volgepakte wagens. In plaats van een chagrijnig gezicht van de bestuurders omdat we iedereen voorbij rijden krijgen we gulle lachen en opgestoken duimen. Ook bij de douane geeft het woord ‘toerist’ ons voorrang op iedereen. Een beetje gênant wel maar iedereen schijnt het heel normaal te vinden. En ondanks de verhalen wordt er nauwelijks in onze auto gekeken. Is het onze leeftijd of de vriendelijke lach van Klaas?
Al met al heeft de overgang incl afsluiten van een autoverzekering en op de zwarte markt geld wisselen toch nog bijna 3 uur geduurd en daardoor is het alweer einde middag.
De eerstvolgende stad ligt uren rijden verder dus het is erg aantrekkelijk om bij het enige hotel direct over de grens te stoppen. We zijn niet de enige, het is een drukte van jewelste. Klaas gaat iemand zoeken om de gebruikelijke onderhandelingen te doen: wat kost het om in de auto te slapen met gebruik van een douche, wc en WiFi. In Uzbekistan komt daar nog een punt bij: het verkrijgen van een registratie. Als toerist moet je bij politiecontroles onderweg en bij het verlaten van het land kunnen laten zien waar je geslapen hebt middels een registratiepapier. Alleen hotels kunnen zo’n papiertje geven. En dat kost wat.
Een jonge aardige twintiger die redelijk Engels spreekt maakt een deal met Klaas. Hij is de supervisor van dit hotel/restaurant waar meer dan 100 mensen werken met 1400 bezoekers per etmaal. Zijn broer is souschef bij een restaurant in Amsterdam. Hij moet zoeken welk, en dat blijkt La Rive in het Amstelhotel te zijn. Volgend jaar komt hij terug om een La Rive in Uzbekistan te beginnen. En dat geloven we graag want La Rive heeft meer restaurants in het buitenland. Graag wil hij een interview met Klaas over zijn ervaringen met dit hotel. Met zijn IPhone neemt hij het op. Ook geeft hij zijn tel nr voor evt problemen. Ondertussen raakt Annemarie aan de klets met een vrouw. Met een man zal dat niet snel gebeuren. Mannen communiceren vooral onderling. Vrouwen krijgen ook geen hand van hen in dit 70% moslimland.
De vrouw is een uzbeekse geschiedenislerares. Met een russische taxi is ze samen met haar kinderen hun vader in St. Petersburg in Rusland op wezen zoeken. Een reis van een week heen en een week terug. Terwijl Annemarie met haar staat te kletsen komt er een man bij staan. Hij vraagt welke reis we maken en zegt dan dat Annemarie een journalist is. Bij ontkenning, nee, een toerist, herhaalt hij dat Annemarie journalist is. Dan loopt hij weg. Tja, we lazen al dat Uzbekistan een totalitaire staat is zonder persvrijheid. Heeft dit er iets mee te maken?

Via een binnenweggetje rijden we de volgende dag naar het Aralmeer. Het kost ons de hele dag om op de slechte wegen de paar honderd km te overbruggen. Onderweg vliegen over de droge steppes grote elegante valken. Een prachtig gezicht. Helaas krijgen we ze niet op de foto. En dan dalen we ineens af naar een grote vlakte. Tot hier kwam het Aralmeer tientallen jaren geleden. Zover als we kunnen kijken alleen maar zand. Langzaam is dit meer bijna helemaal opgedroogd vanwege oa de irrigatie. Uzbekistan produceert erg veel katoen. Daarvoor is veel water nodig. Tenkoste van het Aralmeer. Deze monocultuur wordt door de totalitaire regering in stand gehouden. Volwassenen moeten in het najaar verplicht per persoon per dag 60 kg katoen plukken. Tot 2009 waren kinderen onder de 16 jaar dit ook verplicht. Dit heeft oa in de internationale wereld tot boycot van katoen uit Uzbekistan geleid.

Als een herinnering aan de tijd dat er aan het Aralmeer welvarende vissersdorpjes waren zien we nu een kerkhof van boten. Het is een triest gezicht. We slapen op de parkeerplaats van een guesthouse, onder de gebruikelijke voorwaarden.

Over een onverwacht goede weg verder naar Khiva, het eerste zijderoute stadje dat we zullen zien. Onderweg ligt Nukus, een flinke stad met brede boulevards, 4 baans wegen en luxe appartementen. En heel weinig verkeer. Wanneer we een zijstraat inslaan zien we de andere kant van het leven hier, nl heel armoedige flats via zandweggetjes met elkaar verbonden. We lunchen in een sjieke tent met veel pracht en praal. Lekkere salades voor $1.

Bij de politiecontroles mogen we telkens doorrijden. We gaan ons afvragen of dat komt omdat er een vrouw achter het stuur zit. Het geeft sowieso regelmatig bekijks. Onderweg veel katoenplantages en irrigatiekanalen. En katoenplukkers. Het is oogsttijd.

Khiva is het eerste toeristenstadje sinds Lviv in de Oekraïne. Khiva heeft een Zijderoute verleden. We horen Duits en Engels en genieten op een prachtig dakterras van het schitterende uitzicht over de karavanserai met ondergaande zon.
Sinds ons vertrek bijna 2 weken geleden hebben we elke dag (veel) gereden. Khiva is de ideale plek om een dag bij te komen en te genieten van de goed intact gebleven en ommuurde historische stad, Ichon-Qala.
De auto kunnen we voor een hotel parkeren, tegenover de dikke muren van het erfgoed. Het voelt als slapen op 100 mtr afstand van de ingang van het Rijksmuseum. Deze eerste rustdag bevalt erg goed. Wat extra aandacht voor de cultuur, auto, olie erin, stof eruit, etc. Cappuccino op een terrasje. Kortom, een echte vakantiedag.



Verstuurd vanaf mijn iPad