Koud en goud

Koud, goud, ruig en adembenemend zijn de woorden waarmee ik zou kunnen volstaan, maar er valt meer te melden.
Woensdagavond kwamen we in Dawson City aan en het was ook die dag koud geweest. De volgende ochtend was het 3 gr, maar toch was het rond het middaguur warm genoeg om in het zonnetje buiten de auto te lunchen (het was toen 6 gr)
Dawson City is, maar vooral was, de goudstad van Canada.
Ene Mr Carmack vond er in 1896 een stuk goud ter grootte van een duim en toen dat bekend werd volgde er een heftige periode. De Klondike goldrush was begonnen.
Ca 100.000 mensen probeerden in 1897/1898 Dawson te bereiken, veelal eerst per boot van Seattle naar Skagway om vandaar uit de ca 200 km lange Chilkoot trail naar Whitehorse te voet af te leggen. In Whitehorse nam je de stoomraderboot over de Yukon en dan was je in 40 uur in Dawson. Binnen de kortste tijd werd een spoorlijn aangelegd zodat de voettocht achterwege kon blijven. Zowel de spoorlijn als de wandelroute zijn nu toeristiche attracties en rond het wandelpad schijnt nog van alles uit de goudtijd te liggen, zoals bijv oude laarzen.
In 1898 telde Dawson 30.000 inwoners en werd de hoofdstad van Yukon. Het was toen een van de rijkste en beroemdste plaatsen op aarde.
Inmiddels wonen er nog maar 1800 en dat is al geruime tijd zo. Nadat in 1900 de belangrijkste goudaders (die ook nog eens het eenvoudigst te bereiken waren) waren gedolven zakte alles als een kaartenhuis ineen.
Aardig is overigens dat de 1200 kg die in 2012 nog is gevonden ruim 3x meer waard is dan de 30000 kg die in 1900 werd gedolven. Ook nu nog draait bijna alles hier om goud.
Het is hier een mannenwereld waar de bars, het casino met de revuemeisjes (etc) een belangrijke rol spelen.
Er zijn nog enkele prachtige houten gebouwen en de straten zijn onverhard (een grote kleibende nu), de trottoirs worden gevormd door houten vlonders. De naam Bonanza komt overal terug, op bars, op winkels, op campings.
Half september gaan er veel bedrijven dicht. Niet alleen campings maar ook restaurants, sportzaken, zelfs bakkers.
Bijzonder is ook dat de laagste temp ooit gemeten in Dawson City -86 gr C is. -50 gr komt jaarlijks voor. De snelstromende Yukon die langs de stad loopt, bevriest jaarlijks. We zagen foto's van 'opgeblazen' ijs, in een jaar waarin er al vroeg zoveel smeltwater onder het ijs stroomde dat het ijs omhoog werd gedrukt en diverse huizen had weggeslagen.

Goud zoeken wordt hier ook aan de toeristen 'verkocht' en er is 1 plek waar je vrij kunt zoeken. Ik geloof niet in die gekkigheid en bovendien is het koud. Else daarentegen lijkt het wel leuk en met de deksel van de pannenset gaat ze wat grind en zand uit de rivier scheppen. Na verloop van tijd komt ze verheugd naar de auto om haar goud te tonen. Ik denk er het mijne van, maar ik moet toegeven dat het wel op goud lijkt.
's-Morgens hadden we een inkooppunt gezien en we besluiten om het daar te tonen. Bingo: het lijkt er sterk op volgens de heren en ze willen (te graag) weten waar het gevonden is. Meteen zijn we weer terug gereden en in hetzelfde kuiltje vond Else nog een paar stukjes.

Ons plan om de Dempster Highway naar Inuvik te gaan rijden moeten we laten lopen. Dit een doodlopende weg van 750 km door een prachtig gekleurd toendralandschap naar een plaats in het hoge noorden van Canada, dicht bij de kust. In de winter kun je zelfs de laatste 150 km over de bevroren meren en rivieren naar de kust rijden.
De Dempster Hway zelf is niet de reden dat we em moeten laten lopen. Heen en terug gaat dat 4 a 5 dagen kosten en dan komen we te laat om onze weg vanuit Dawson City naar Alaska te vervolgen omdat op 20 sept de doorgaande weg vanwege een hooggelegen pas wordt gesloten. Dan zouden we weer terug naar Whitehorse moeten en dan hebben we 2x 500 km om gereden. We nemen donderdagochtend een deel van de Dempster. Toen we opstonden waren we bang alleen maar in de wolken te moeten rijden, het had de hele nacht geregend en het was weer erg koud, maar na een half uur komt de zon er steeds even door en samen met de vallende sneeuw geeft dat een betoverend aanzicht van het toendralandschap.

Na de middag zijn we weer in Dawson terug om de weg met de hoge pas naar Alaska te nemen.
Als we voor de ferry over de Yukon staan te wachten komt de zoveelste ruige kop bij de auto. Het is Ferry (hoe is het mogelijk, bij de ferry) uit Amsterdam. Als we de pont opgaan zijn we nog niet uitgepraat dus we spreken af na de pont nog even door te kletsen. Hij is met een kano 2 weken geleden uit Whitehorse vertrokken en gisteren in Dawson aangekomen; ca 700 km in z'n eentje afgelegd. Al voor de 22ste keer. In al die jaren honderden beren etc gezien.
Morgen wordt hij opgehaald door een Nederlander die nabij Carcross woont en die hem in op het vliegtuig zet. Toch niet Roel, vragen wij. Ja dus. Roel uit een van de vorige verslagen, die niet thuis was toen wij hem bezochten. Ik vraag terloops of hij ook misschien ene Cor Smits kent in Whitehorse. Ja, die kent hij ook. Ik probeerde maandag Cor Smits te vinden daar, maar dat lukte me niet.

Wie is Cor Smits dan?
In 1988 was ik op de vakantiebeurs in Utrecht en belandde bij reisbureau waar men kanotochten op de Yukon verkocht. Ik zei tegen de eigenaar dat het me leuk leek zo'n bedrijf te hebben, hobby en werk gaan samen. Hij noemt de naam van Cor Smits, een Nederlandse bioloog in dienst van de Canadese overheid, oa belast met het bepalen hoeveel groot wild wat er jaarlijks in Yukon mag worden afgeschoten. Cor wil een bedrijfje beginnen dat jagers meeneemt naar de bush en hen daar begeleidt/verzorgt. Cor zoekt een medefirmant. Enkele maanden later zat ik in het vliegtuig naar Whitehorse en ontmoette daar Cor. Samen de bush ingeweest zodat Cor mij kon tonen wat eea inhield. Prachtige reis werd het. Nadien bleef Yukon hoog op mijn lijst staan, dat wel. Maar de jacht had me nooit geboeid; sterker, ik verafschuwde het.
En dat werd eerder erger dan minder na mijn bezoek. Het kwam er dus niet van, en daar speelden meer factoren dan alleen de afschuw een rol in. Maar nu ik weer in Whitehorse was wilde ik natuurlijk wel weten of Cor er nog zit en wat er na 1988 allemaal gebeurd is.
Op de terugweg dus nog maar eens naar Cor zoeken; volgens Ferry zit Cor daar nu in de aannemerij of makelaardij.

Vanmiddag dus de hoge pas gereden. Die highway heet 'top of the world' highway. Beetje overdreven want de hoogste pas is nog geen 1400m. Maar we begrijpen wel waarom die morgen dicht gaat. 1400m hier in het noorden is toch iets anders dan 1400m in Zwitserland.
Onverharde weg in de sneeuw. Ik geloof niet dat mn auto in Afrika ooit zo vies is geweest als na deze tocht hier.
Nu dus in Tok Alaska. De weerberichten beloven niet veel goeds.