209e dag Uitstapje in Mosambique

In plaats van even doorrijden naar Zimbabwe heb ik besloten om iets meer van Mosambique te gaan bekijken. 150 km boven Tete moet een mooie stuwdam tussen de bergen liggen. Amper buiten Tete, op de weg met de trucks naar Zimbabwe, staan kramen met allerlei benodigdheden voor truckers. Niet alleen met gewone etenswaar maar ook met snoepgoed (lees vrouwtjes). Aanbod van levende kippen had ik in veel landen al gezien, maar hier worden ook geiten aangeboden. Als je stopt staan er meteen kerels met geiten aan je raam, voor 1 Am. dollar ben je de gelukkige. Voor een oud t-shirt mag ik onbeperkt foto’s (van de geiten!!) maken.
De weg naar de stuwdam in Songo loopt door allerlei dorpjes die er superarmoedig uitzien, een schril contrast met het mooie centrum van Tete. Al vanaf Kenya ben ik van plan een foto te maken van een steenoven en eindelijk komt het ervan. Het bijzondere daarvan is dat iemand op de plek waar hij een huisje wil bouwen zelf zijn stenen maakt van klei, ze droogt in de zon en de stenen vervolgens stapelt zodanig dat ze een oven vormen. Wat takken eronder en de fik er in. Geen vrachtwagens die steen op pallets aanvoeren dus.
Songo is ook verrassend, er is een gemeentelijk zwembad en een rioolzuivering. Dat is heel
wat maanden geleden dat ik dat voor het laatst zag. Navraag leert dat er in Songo veel goed
betaalde techneuten wonen die bij de stuwdam of de elektrische centrale werken, vandaar dus.
De volgende dag rijd ik dezelfde 150 km zuidwaarts terug naar Tete. Zonde eigenlijk want de
weg naar Zambia loopt vrijwel evenwijdig noordwaarts, alleen de machtige Zambezi-rivier zit
er precies tussen. Die weg rijd ik zondag, alweer een perfekte weg en geen verkeer.
Gelukkig zie ik op tijd dat de grensovergang die ik naar Zambia wil nemen alleen
per kano te nemen is, aldus mijn goede landkaart. De grensovergang die ik dan maar neem
loopt aan de zijde van Mosambique voortreffelijk, aan de kant van Zambia
is het tergend. De ambtenaar van customs is net thuis gaan eten. Zijn collega is helemaal niet
komen opdagen vandaag. Als de ambtenaar na 1,5 uur eindelijk terug komt, liggen de sleutels
van zijn kantoor en van de grensslagboom in zijn auto en hij weet niet waar zijn chauffeur
naar toe is. Een geldwisselaar gaat met zijn brommertje op zoek en komt met de sleutels
terug.
Dan wil meneer mijn Carnet niet stempelen want daar doet Zambia volgens hem niet aan
mee. Gek genoeg doet Mosambique daar juist niet aan mee, maar daar zeurde men er niet
over. Hij drukt een ander formulier onder mijn neus en ik voel daar niet veel voor want voor dat Carnet heb ik een fikse waarborgsom moeten betalen die ik alleen maar terugkrijg wanneer ik keurig alle stempels ‘land in’ en ‘land uit’ kan tonen. Het Carnet dient om te voorkomen dat ik de auto in het buitenland zal verkopen. (Alsof ik die kar ooit nog kwijt wil.) Met tegenzin begin ik zijn formulier in te vullen en halverwege vraag ik of we beide formulieren kunnen invullen. Ik probeer hem uit te leggen dat dat ene formulier voor hem belangrijk is, maar dat andere is dat voor mij. Hij wil me niet begrijpen, maar als ik klaar ben met zijn formulier zet hij er een dikke streep door en geeft hij me zonder verdere uitleg het begeerde stempel op mijn Carnet. Hij laat me wel ca 30 Euro aan ‘carbontax’ betalen. Ik vraag hem spottend hoeveel carbonpapier hij wel wil kopen, want dat verslinden de ambtenaren in Africa, evenals pennen. Maar hij antwoordt dat carbontax een milieuheffing is voor de uitstoot van koolmonoxyde van mijn auto. Ik had daarover nooit iets gelezen dus als ik Zambia uitrijdt ga ik dat daar nog eens bij de douane navragen.

Eindelijk dan Zambia in en voor het eerst voel ik dat ik de leemhutjes met rieten daken, de mensen aan de weg met van alles te koop of torsend op hun hoofd, de droge berglandschappen, de mensen die stenen tot grind zitten te slaan, nu zat ben. Natuurlijk zie ik telkens verschillen, maar ik zie meer overeenkomsten dan verschillen. In Zambia verwacht ik niet dat het er anders zal uitzien. Inmiddels staat de kmteller op 31000 km. Ik kijk uit naar de andersoortige landschappen van Botswana en Namibie en vooral naar het meer geciviliseerde South-Africa. Ik heb zin om in SA enkele familieleden te gaan bezoeken en een paar dagen op ‘Solmshoeve‘ te gaan genieten.
Gelukkig komt Christa al over 6 dagen in Lusaka aan, dan kunnen we na een paar dagen Zambia snel Botswana inrijden.

Ook ben ik de hulpverleners een beetje zat. Met velen van hen is geen goed garen te spinnen, zeker niet met de categorie die (nogal flink) betaald wordt. Ze zijn arrogant, leven een erg luxe leven en zijn niet bereid mensen te helpen anders dan waarvoor ze worden betaald. (Met vrijwilligers heb ik veel betere ervaringen). Wanneer je een hulpverlener vraagt wanneer zijn project afloopt en of men zich dan zelf kan bedruipen, dan zegt hij (lachend als of het niet serieus opgevat zou moeten worden) dat een aflopend project niet goed voor zijn eigen toekomst zal zijn. Een Duitse vrouw was verbolgen omdat haar contract niet werd verlengd en nota bene door 2 lokale dames zou worden ingevuld, dat vond ze niet erg efficiënt. Toen ik zei dat er nog beter 3 dames opgezet hadden kunnen worden vond ze me niet meer aardig.
In sommige landen komt zoveel donorgeld binnen dat het soms 30 a 40% van de overheidsbegroting vormt. Elk jaar weer. De regering heeft er dus belang bij om een land arm te houden in plaats de zaken eens goed aan te gaan pakken want anders krijgen ze dat donorgeld niet langer. En dan heb ik het nog niet eens over alle corruptie.
Wat te denken van capabele Africanen die in het buitenland gaan studeren en waarvan de meesten vervolgens niet meer naar hun moederland terugkeren omdat ze daar minder verdienen. Het zal me niet verbazen wanneer er meer Afrikaanse artsen goedbetaald in de westerse wereld werken dan er blanke artsen, minder goed betaald, in Afrika werken. Is dat allemaal nog logisch???
Er is zoveel werk te doen in deze landen en er is zoveel werkeloosheid en luiheid/gemakzucht (wellicht zit dat in de genen) Als een volk dan geen ambitie heeft dan moet men ook niet verwachten het welvaartsniveau van de westerse wereld te bereiken of zelfs te benaderen.
De wal keert het schip, het klinkt hard maar ik voel dat steeds meer omdat 30 jaar hulpverlening in veel landen kennelijk niet heeft geholpen. We geven nog steeds te veel vis, terwijl we de mensen hadden moeten leren vissen. Soms vraag ik me zelfs af of ze willen leren hoe te vissen. Misschien zijn ze wel gelukkig ook al weten ze nog niet waar het eten overmorgen vandaan moet komen. De liggende houding van veel mensen (vooral mannen) voor hun hut geeft die indruk in ieder geval wel.
Het klinkt allemaal vrij hard en al rijdend voel ik dat zo omdat ik dan de rotzooi zie maar ook de langs de weg en voor de hutten zittende mensen zie, die niets uitvoeren.
(Als ik stop en met mensen aan de praat raak en de kinderen zie, dan voel ik het wel weer anders en wil ik ze helpen.)
De laatste jaren, sinds ons projectje in Zd-Afrika, dacht ik dat een beter Africa zou moeten beginnen met scholing en voeding van kinderen, maar het is veel complexer. Als het totale systeem dwz de economie, niet mee ontwikkelt dan is er straks voor geschoolden geen werk. En dat lijkt te gebeuren in veel landen.Daarnaast brengt werkeloosheid ook geen belastinggeld in de la, met alle konsekwenties van dien.
Door alles wat ik zie tijdens deze reis denk ik dat we ons zouden moeten beperken tot het maken van waterbronnen en het opleiden, in wat dan ook, van Africanen in de westerse wereld, maar onder de voorwaarde dat ze daarna met de kennis/vaardigheden weer terug gaan naar hun moederland.

Waar ik nog niet uit ben is over mijn gedachte over de aanwezigheid en het gedrag van rijken (99% daarvan zijn blanken) in deze landen.
Voorbeeld, ik zit nu aan de rand van het zwembad van hotel/camping Mama Rula, geheel binnen hoge muren in een arme wijk, waar (blanke) kinderen elkaar al een uur aan het natspuiten zijn met een tuinslang terwijl er buiten de muren vrouwen met 20 liter water op hun hoofd lopen vanaf een 3 km verder gelegen pomp. Uiteraard werken hier tientallen Afrikanen.
En misschien zou ik me, wanneer ik in Africa zou wonen, ook stug of onbehoorlijk tegenover
Africanen gedragen. Ik zie dat blanken veel doen en daarmee heb ik nog steeds moeite.