Bolivia door en uit

Na de tandarts gaan we Sucre in. Een gepensioneerde docent laat overlanders kamperen op een grasveldje midden in het centrum van Sucre. En in het zonnetje wanen we ons op een Franse camping waar we het rijk helemaal alleen hebben. Sucre is de constitutionele hoofdstad van Bolivia maar alle regeringsgebouwen bevinden zich in La Paz. Het is een koloniaal stadje. Mooie gebouwen, pleintjes, veel straatverkoop , marktjes. We proberen tevergeefs een adres te vinden waar de iPad gemaakt kan worden. En voor de afwisseling koken we zelf. Lekkere wortelsoep, tenminste, dat vind ik. En voor Klaas wel veilig ivm afbrekende tanden.

Verder naar het zuiden richting Potosi. Een zilverstad op 4000 mtr hoogte.
Potosi werd rond 1550 gesticht. Een Indiaan had er zilver gevonden in de berg Cerro Rico (rijke berg)
De Spanjaarden die omstreeks die tijd Bolivia inlijfden hebben daar enorm gebruik van gemaakt (in Spanje schijnt men nog te zeggen dat iets een Potosi kost als het duur is) Men haalde notabene slaven uit Afrika om hen de mijnen in te sturen. Zij konden echter niet wennen aan de grote hoogte (ca 4000 mtr) en werden daarna op diverse plantages noordelijker in gezet (wij waren een week geleden in een dorp waar veel nazaten van de Afrikanen wonen en aan de hand van hun gelaat was dat goed waar te nemen)
Desondanks werd Potosi destijds de op 1 na grootste stad ter wereld (was Amsterdam soms no 1 ??)
In totaal is er al 60 miljoen kg zilver uit de berg gehaald, en, niet te bevatten, het kostte al aan 8 miljoen mensen het leven vanaf 1550. Ik las het maar kan het echt niet bevatten. Dat zou 8 kg zilver per mensenleven betekenen. Inmiddels lijkt het zilver op, nu wordt hier tin en zink gedolven.
Er vindt in Potosi nog steeds kinderarbeid in de mijn plaats, vooral 's-nachts als er geen controle is. Men laat het oogluikend toe omdat de mijnwerkers gemiddeld maar 39 jaar oud worden. Als de kostwinner wegvalt in het gezin dan kunnen alleen de kinderen dat opvangen. Een Duitse hulporganisatie begeleidt hier veel kinderen, oa door te zorgen voor 1 maaltijd per dag, kleding, medische hulp en wat onderwijs. Maar voorkomen dat de kinderen in de nacht de mijnen in gaan kunnen en willen ze niet omdat ook zij begrijpen dat er brood op de plank moet komen in de vaderloze gezinnen.
Het werk is levensgevaarlijk en de mijnwerkers houden het alleen vol door coca te kauwen, daarmee kunnen ze honger, dorst en slaap onderdrukken.
We rijden richting de zilverberg. In de veronderstelling dat we niet ver zullen komen. Maar tot onze verbazing kunnen we er zo op rijden. En zien van dichtbij de mijnwerkers bezig in de schachten en hun arme onderkomens. Het heeft iets genants om met onze auto naar deze armoe te gaan kijken. Maar er wordt vrolijk naar ons gezwaaid . Bij een blinde man en zijn dochtertje kopen we wat mooie steentjes.

Het is al laat wanneer we de weg naar Uyuni nemen. Het stadje waar vandaan we naar de zoutmeren willen rijden. De Andes laat weer een ander gezicht zien. Grillige rotsformaties door een woestijnachtig landschap. We raken niet uitgekeken. Ook niet op de talloze kapelletjes langs de weg waar we het al eerder over hadden. Bijna elke kilometer staan die er . En dat betekent dus elke keer een dodelijk ongeluk. En omdat er vooral bussen rijden betekent een ongeluk meteen ook veel doden. Onvoorstelbaar veel doden op één weg vaak.
In Uyuni overnachten we weer op de parkeerplaats van een hostal. Dat betekent een warme douche. In de ochtend blijkt dat er slecht 1 douchebeurt pp in de prijs was in begrijpen. Na wat gemopper van Annemarie en een smile van mij mogen we toch de douche weer gebruiken.
Omdat we nu achtereenvolgens de zoutvlakte en de laguneroute willen rijden en onderweg geen benzinepompen meer zullen treffen willen we alle tanks vol, dwz hoofdtank, reservetank en jerreycan. Dat is in Bolivia gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bij de 6e poging lukt het, en zelfs tegen de 'nationale' prijs. € 0,37 per liter.
Maar dan moet wel de auto uit het zicht en moeten we met een jerreycan telkens naar de pomp om de tanks te vullen. Dat loont want anders betalen we de prijs voor buitenlanders en die is
€ 0,88.
Via het spoorwegkerkhofmuseum bereiken we de zoutvlakte. Immens groot en wit dus verblindend. Het lijkt alsof je op ijs rijdt. Geen aangegeven weg hier maar een wirwar van sporen. Met de gps geen enkel probleem. Het is een van de highlights van Bolivia. In het midden van de vlakte (ca 120 x 180 km) ligt een eiland. Dat is wel bijzonder, een grote rots met veel cactussen en mooie vogels. Maar ook veel toeristen. We ontmoeten daar Rob uit Engeland, die vanuit Londen naar Hongkong fietste en vandaar het vliegtuig naar Vancouver nam. En nu onderweg naar het zuidpuntje van Zuid Amerika. Al ruim 3 jaar op de fiets. Leuke ontmoeting. Vandaar rijden we naar het zuiden van de zoutvlakte om de laguneroute te starten. Ook een highlight volgens de Lonely Planet. In San Juan overnachten we. Zo wel de zoutvlakte als het gebied van de laguneroute ligt op of boven de 4000 m. Dat betekent overdag max 15 gr (dat voelt als 25 gr) en in de nacht met sterke wind een ijzige koude. Het dak van onze auto doen we dan ook maar niet omhoog. Klein, maar warm en knus. Koken is wel iets lastiger, voorzichtig met 1 brandertje op de blower van ons huisje terwijl de wind over het dak giert. Alweer aardappel met wortels )=: Maar de wijn en de knackworstjes vooraf smaken voortreffelijk.
De laguneroute is een groot succes. Ook hier een wirwar van sporen, heerlijk avontuurlijk rijden. Niet omdat het gevaarlijk is, maar omdat je alleen op je navigatie moet rijden. En uitermate beroerde wegen, dan weer diepe sporen dan weer washboard. De route is onderdeel van de Dakar-rally . De volgende rally zal ik zeker volgen; alleen vanwege de omgeving.
Wat een prachtig landschap. We rijden steeds tussen 4000 en 5000 mtr, en soms komen we een Toyota tegen die toeristen rondrijdt. Met chauffeur/gids die wij dan naar de mooiste trajecten vragen. Leuk om te beluisteren hoe ze ons inschatten. De een geeft ons laconiek de route naar een mooie plek, de ander begint eerst op te sommen wat we zoal bij ons moeten hebben. 150 ltr diesel, 100 ltr water, etc

De Andes heeft ongekend veel gezichten en deze kenden we nog niet. De vormen zijn steeds verrassend en de kleuren nog meer. Vandaag niet groen, bruin of zwart, maar een mengeling van wit, geel, en zachte tinten rood, groen en bruin. En daar tussen talloze zoutvlakten en lagunes. De lagunes zijn deels opgedroogd en daar zet zich het witte zout af. Het andere deel bevat dan weer blauw dan weer rood water, maar altijd zijn er de roze flamingo's. En veel geysers die midden in de koude lege vlakten stoom staan op te blazen. Alles een lust voor het oog. We lezen op iOverlander dat er midden in de bergen een douanepost zou zijn waar we onze papieren moeten laten afstempelen. Vreemd want er is grensovergang. Als we er aankomen op 5020 mtr hoogte, blijkt er boorzuur te worden gewonnen. Dat wordt in Chili verwerkt en omdat er op de grens 100 km verderop overwegend vrachtwagens met boorzuur voorbijkomen hebben ze de douane maar bij de de winningsplaats gebracht. Een soort van als Mozes niet naar de berg komt, dan komt de berg wel naar Mozes.
Als je toevallig niet ergens leest dat die douane midden in de bergen zit, dan zul je vanaf de grens dus 100 km terug moeten rijden. En dat overkomt menigeen, lezen we ook.
Alle lofzang op dit mooie deel van de Andes laten we maar achterwege, enerzijds omdat het langdradig wordt en anderzijds omdat de juiste woorden ervoor ontbreken. We verwijzen maar naar de foto's. Een overnachting op 4300 mtr levert 's-ochtends binnen nb ijspegeltjes aan het dak op. Maar het is het allemaal waard. Bovendien zien we een van de mooiste sterrenhemels. Ons oude hoogterecord van 4680 mtr wordt ruimschoots overtroffen met ruim 5200 mtr. En dan komen we hier weer fietsers tegen. Een Duits stel op een tandem dat de pas niet aandurft. En over de pas een Nederlander die zijn potje zit te koken in de snerpende wind. Hij zag ons al aankomen met openstaande achterdeuren. Oeff, niet goed afgesloten dus. Dat betekent VEEL stof in ons huisje. Omdat de Chileense douane ons straks ongeveer alle levensmiddelen zal afnemen geven we hem zoveel als mogelijk. En zo rijden we later in de middag Bolivia uit en Chili in.
Afscheid van een land dat we ons altijd zullen blijven herinneren als een van de mooiste van onze reis.